Kitaplar
Irak Ortadoğu’nun Patolojik Sorunudur
Irak, neredeyse yüzyıldır dünya gündeminden düşmedi ve uzun yıllarda düşmeyecek görünüyor. ABD, bölgedeki varlığını ekonomik politik ve askeri unsurlarıyla birlikte yıllarca sürdürecektir.
Sahip olduğu Jeopolitik, jeostratejik ve temelde ‘’Siyah Altın’’olarak nitelenen petrolden kaynaklanan jeokonomik özellikler, bu coğrafyayı büyük güçlerin satranç tahtasına çevirmiş durumda. Yarınından endişeli olan Irak, Türkiye’nin barışa ve bölgesel istikrara odaklı olan politikalarına her zamankinden daha çok muhtaç durumda…
Elinizdeki kitapta bölgenin önemini, bölgede yaşanan çekişmeleri, çatışmaları; küresel ve Türkiye dahil bölgesel aktörlerin izlediği politikaları bulacak ve yakın zamanda Türkiye’yi Irak’ta ve bölgede yaşanan olaylardan daha fazla etkileyen daha sıcak bir gelişmenin de olmadığını fark edeceksiniz.
Uluslararası Çatışma Bölgeleri
Aktörler, Eylemler ve Dönüşümler
Ulus devletlerin küresel siyaseti domine etmeye ve yeni tecrübeler kazanmaya başlamasıyla uluslararası sistemde de dönüşümler yaşanmaya başlanmıştır. Kaynak paylaşımı temelli yaşanan iki dünya savaşı sonrasında özellikle büyük güçlerin güç mücadeleleri, bölgesel çatışmaları da etkilemeye başlamıştır. Dekolonizasyon ile beraber bağımsızlığını kazanan ülkelerde kronikleşen bir dizi sorun bölgesel çatışmalar için zemin oluşturmuştur.
İki kutuplu Soğuk Savaş konjonktüründe blokların gölgesinde devam eden çatışmalar, Soğuk Savaş’ın ardından farklı boyutlar kazanmaya başlamıştır. Bu yeni dönemde küresel güçler arası çatışma yumuşamış ancak diğer aktörlerin eylemlerinde yaşanan dönüşümlerle güvenlik ortamı anlaşılması zor bir hâl alarak bölgesel çatışmalar daha görünür hale gelmiştir. Büyük güçlerin mücadelesine ek olarak küresel siyasetin yeni aktörleri arasında varlığını devam ettiren tarihi dost ve düşman algısı Soğuk Savaş sonrası yaşanan çatışmaların diğer bir bileşenini oluşturmuştur. Tarihsel yaşanmışlıkların devamı, gıda ve su kıtlığı, radikalleşmenin artması ve yaşanan ekonomik krizlerle beraber bölgesel çatışmaların derinleşmesi bütün küreyi büyük göç ve terör tehdidi gibi sorunlarla karşı karşıya getirmiştir. Böylece bölgesel çatışmalar uluslararası güvenliğin daha görünür bir alanı olmaya başlamıştır.
Bu anlamda elinizdeki kitap hem uzun zamandır devam eden hem de yeni başlayan çatışma dinamiklerini güncel halleriyle beraber ele almıştır. Uzun ve meşakkatli bir sürecin ürünü olan kitap otuz iki başlıktan oluşmuştur. Alanında uzman kişiler tarafından kaleme alınan kitabın alan yazınına iyi bir katkı sunacağı umulmaktadır. Kitap, Uluslararası İlişkiler alanında uluslararası güvenlik, çatışma ve dış politika konuları ile ilgilenen akademisyenler ve lisansüstü öğrenciler için bir başvuru eseri olmayı hedeflemektedir.
Uluslararası İlişkilerde Güvenlik ve Savaş
Güvenlik uzun yıllar disiplinin hâkim pozitivist teorileri ile salt güç politikaları çerçevesinde dar bir kapsamda ele alınmıştır. Soğuk Savaş sonrasında uluslararası siyasetin aktörlerinin artması ve konularının çeşitlenmesi beraberinde uluslararası güvenlik çalışmalarının da güncellenmesini zorunlu kılmıştır. Bu çerçevede Soğuk Savaş sonrası dönem yeni aktörler ve sorunlarla tehdidin çeşitlendiği bir zaman ve zemini ifade etmeye başlamıştır. Yeni süreçte kavramsal ve kuramsal anlamda yeniden ele alınan güvenlik kavramının kapsamı genişleyip içeriği derinleşerek günümüz Uluslararası İlişkiler literatüründe geniş bir yer edinmiştir. Bu dönemde ulaşım, iletişim ve finans araçlarının benzeri görülmemiş şekilde gelişme göstermesi terörü ve bölgesel çatışmaları da hızlı bir şekilde insanlığın birincil tehditlerinden biri haline getirerek güvenliği daha karmaşık bir hale bürümüştür.
Uzun yıllar Uluslararası İlişkiler disiplinin geleneksel teorileri çerçevesinde şekillenen güvenlik çalışmaları, söz konusu genişleme ve derinleşme sürecinde ortaya çıkan yeni durumları açıklamakta yetersiz kalmıştır. İki kutuplu düzenin beklenmedik bir şekilde son bulması ve sonrasında ortaya çıkan bölgesel çatışma ve terör tehdidinin anlaşılması ve analiz edilebilmesi için ana akım teorilerle beraber postmodern yaklaşımlarında güvenlik çalışmalarına dâhil edilmesine ihtiyaç duyulmuştur.
Türkiye’de Güvenlik ve Terör Çalışmalarının teorik ve pratik eksikliğini gidermeye çalışmak maksadıyla “Uluslararası İlişkilerde Güvenlik, Çatışma ve Terör (Olgusal ve Teorik İncelemeler)” başlıklı bu kitap, iki bölüm ve on üç başlıktan oluşmaktadır. Birinci bölümde “Uluslararası İlişkiler Teorileri ve Güvenlik” başlığı ile güvenlik, modern ve post modern teorilerin yaklaşımı ile ele alınarak açıklanmıştır. İkinci bölümde ise “Teorik ve Tarihsel Perspektiften Savaş ve Güvenlik” başlığı altında savaş kavramı tarihsel ve teorik anlamda analiz edilmiştir.
ABD Etkisindeki Türkiye ve İsrail
Bir Kimlik Analizi
İsrail bir Amerika, Amerika bir İsrail’dir. İsrail, kurulduktan 11 dakika sonra ABD tarafından tanınmıştır. ABD’nin Ortadoğu’ya yönelik dış politikalarının merkezinde İsrail vardır. İsrail, ABD için bölgede öncelikli, özel, üstün ve vazgeçilmez bir konuma sahiptir.
İsrail’i koşulsuz destekleyen ve uluslararası ilişkilerde İsrail’e kalkan olan ABD’nin İsrail ile özel ilişkisi nedir? Başta İslam dünyasına ait olmak üzere pek çok devlet ve uluslararası kuruluş, İsrail’in Filistin topraklarında uyguladığı politikalara tepki gösterirken, ABD’nin ısrarla İsrail yanlısı tutum izlemesinin sebepleri nelerdir? Türkiye İsrail ilişkilerinde ABD’nin nasıl bir rolü vardır? Elinizdeki kitapta anılan sorular ile ABD ve İsrail arasındaki özel ilişki teorik açıdan konstrüktivist bir yaklaşımla aydınlatılmış, yapılan kimlik analizi neticesinde ABD’nin Türkiye İsrail ilişkilerindeki etkisi ortaya koyulmuştur.
ABD’deki Evanjelistler ile Yahudiler arasındaki ortak inanış gereği ileride gerçekleşeceğine inanılan Armegedon Savaşı, ABD ile İsrail’i birbirinden ayrılmaz iki müttefik haline getirmiştir. “Armegedon için hazırlanmalıyız” diyen Başkan Reagan, İsrail’in her alanda koşulsuz desteklenmesi gerektiğine inanmış, Başkan Truman’dan Biden’a kadar tüm ABD başkanları İsrail’i koşulsuz desteklemiştir.
ABD, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde İsrail aleyhine gelen karar tasarılarını veto etmektedir. Araplarla olan savaşlarında İsrail’e destek veren de ABD’dir. İsrail’i ekonomik, askeri ve siyasi açıdan besleyip büyüten de ABD’dir. İsrail, ABD’den aldığı askeri, siyasi ve ekonomik destekler sonucunda da Orta Doğu’da gittikçe artan oranda bir şımarıklık ve saldırganlıkla hareket etmektedir. Bu kitapta tüm bu gelişmelerin kökenleri kimlik faktörü etrafında izah edilmektedir.
Medikal Turizm ve Türk Dış Politikası
Sekiz bölümden oluşan bu kitapta, öncelikle gelişmekte olan bir sektör olarak sağlık turizmi ve türleri hakkında bilgiler verilmiştir. Daha sonra sağlık turizminin bir çeşidi olarak medikal turizm, medikal turizmin ekonomik etkileri, nedenleri, tarihsel gelişimi, medikal turizmde akreditasyonun önemi ve dünyada medikal turizm yapan ülkeler konuları kapsamlı bir şekilde açıklanmıştır. Bir sonraki bölümde Türkiye'de medikal turizmin gelişimi ve potansiyeli, medikal turizmin SWOT analizi ve Türkiye'nin medikal turizm stratejileri hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Literatürün son bölümünde ise 21. yüzyılda Türk dış politikası başlığı altında Türk dış politikasının oluşumuna etki eden faktörler ele alındıktan sonra Türk dış politikasına yön veren kavramsal ilkeler konusuna yer verilmiştir. Ardından 2000 yılı sonrası dönemde Türk dış politikası ile Türk dış politikasında yaşanan değişimler ve konuları incelenmiştir. Kitabın altıncı bölümü olan yöntem kısmında; araştırmanın yaklaşımı, araştırma yönteminin seçimi, araştırmada kullanılan veri toplama araçları ve veri toplama teknikleri ifade edilmiştir. Daha sonra elde edilen verilerin nasıl analiz edileceğine ilişkin bilgilere değinilmiştir. Kitabın yedinci bölümünde araştırma verilerinin analizi sonucunda elde edilen bulgulara ilişkin istatistik verilerine yer verilmiştir. Sonuç bölümünde ise araştırmaya özgü sonuçlar ortaya konulmuştur.
Bu kitap, sağlık turizminin bir çeşidi olarak medikal turizm hakkında kapsamlı bir içerik analizini sunmaktadır. Ayrıca yirmi birinci yüzyıldaki Türk dış politikasının durumu hakkında önemli bilgiler vermektedir. Lisans ve yüksek lisans düzeyinde eğitim gören öğrenciler başta olmak üzere, akademisyenlere ve sağlık turizmi alanında araştırmalar yapan herkese faydalı bir kaynak olacağı düşünülmektedir.
Sınıraşan Su Sorunu ve Güvenlik Olgusu Ortadoğu Örneği
Elinizdeki kitap, sınıraşan su
sorununa bir nebze de olsa dikkati çekmeyi ve katkı yapmayı amaçlamıştır. Bir
damla petrolü bir damla insan kanından "daha değerli" gören Batı
dünyası, günümüzde su sorununa da benzer bir perspektifle yanaşmaktadır. İnsani
erdemden mahrum zalimane anlayışa göre ekonomik ve stratejik değeri olan her
şey için savaşılır. Su sorunu da bu açıdan tek kıblesini çıkar bilen
insanoğlunun acımasızca savaşabileceği bir kaynaktır. Nitekim dünyanın çeşitli
coğrafyalarında su kaynaklarının kontrolü için birbirini öldüren insanların
varlığına şahit olmaktayız. Bu durum devletler düzeyine taşınacak olursa bir
savaş nedeni olabilir. Uluslararası ortamın anarşik olduğunun kabulü, su
savaşlarının da muhtemel bir senaryo olarak masada olduğunun kabulünü
gerektirir. Her devlet "self help" ilkesinin bir uzantısı olarak
kendine yetme, başka aktörlere muhtaç olmama anlayışıyla hareket eder. Bu
durumda devletlerin herhangi bir vesileyle savaş ya da savaşa varmayan çatışma
biçimleri içinde olması olasıdır. Barış isteyenlerin aynı zamanda savaşa da
hazır olması gerektiği gerçeği stratejinin vazgeçilmez kurallarındandır. Türkiye iklimsel ve diğer
nedenlerle yakın bir gelecekte su kıtlığı yaşaması muhtemel bir ülkedir. Suriye
ve Irak gibi aktörler de su meselesinin Türkiye'ye karşı zaman zaman bir dış
politika kartı olarak kullanmaktadırlar. Fırat ve Dicle nehirlerine sahip bir
Türkiye, daha güçlü bir. Türkiye'dir. Türkiye, suyun hakça kullanımına
taraftır. Bununla beraber çıkarlarını da sonuna kadar korumak durumundadır.